SULTANLAR DİYARI


Önce Hizmet Sonra Himmet

ehli tarikat

FUZULİ

Ailesi göçebe hayatı bırakıp günümüzdeki Irak bölgesine yerleşmiş olan Oğuzların Bayat boylarındandır. Fuzuli; ne kadar kesin bilinmesede 1483 yılında Akkoyunlular (Türkmence: Aq Qoyunlu; Farsça: آق‌قویونلو) zamanında şimdiki Irak'ta Kerbela veya Necef'de doğduğu tahmin edilir.[1]

Fuzuli iyi bir eğitim almak için ilk önce Hillah şehirinde bir müftü olan babasından, ve daha sonra Rahmetullah adında ki bir öğretmenden eğitim görmüştür.[2] Daha sonraki öğrenimi hakkında kesin bir bilgi olmayıp, eserlerinden islami bilimler ve dil alanında çok iyi bir eğitim aldığı anlaşılmaktadır. Ayrıca Su Kasidesi'nin 2. beytinde; "Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem Ya muhît olmuş gözümden günbed-i devvâre su" diyerek astronomi bilgisininde iyi olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca hamse sahibidir.

Azerice divanının önsözünde;

İlimsiz şiir temelsiz duvar gibidir, temelsiz duvar da değersizdir
 

demektedir.

Azerice, Arapça ve Farsça divan şiirlerini yazmıştır. Eserlerinde kullandığı dil dönemindeki divan şairlerine göre daha sade, anlaşılır bir Türkçedir. Halk deyişlerinden bolca yararlanmıştır.

Bedensel zevklerden ziyade tasavvufi bir aşk, ehlibeyte duyulan özlem, ayrılık acısı şiirlerinin konusunu teşkil etmiştir. Duygu ve düşüncelerini çok içten ve lirik bir şekilde ifade etmeyi kolayca başarmıştır. Bu açıdan bakıldığında Türk şiirinde karşılaştırılabileceği tek şair Yunus Emre'dir. Leyla ve Mecnun mesnevisi aynı konuda yazılmış (Arapça ve Farsça dahil) en iyi mesnevilerden biridir.

İran şiirinden Hafız, Türk şiirinden ise Nesimi ve Nevai çizgisini en başarılı şekilde kemale erdirmiştir. Kendisinden sonra gelen bütün divan şairlerini etkilemiştir. Onun, Kerbela'da 1556 yılında içinde yaygın olan salgın bir hastalık sonucunda, veba veya kolera'dan öldüğü tahmin edilir TÜRK EDEBİYAT'INA ÇOK BÜYÜK KATKILARI OLMUŞTUR VE EN ÖNEMLİ 16.ZİRVE YÜZYILININ ŞAİRLERİNDEN DİR.

Seçkin eserleri

Eserleri Türkçe, Arapça ve Farsça olmak üzere üç dilde de eser veren Fuzuli'nin eserlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

Türkçe manzum eserleri

444 beyitlik Türkçe mesnevi, 1956

  • Leyla ile Mecnun (داستان ليلى و مجنون; Dâstân-ı Leylî vü Mecnûn);

3 bin 96 beyitlik mesnevi. Bir örnek;

یا رب بلا عاشق ايله قيل آشنا منى
بر دم بلا عاشقدن ايتمه جدا منى
آز ايلمه عنایتونى اهل دردن
يعنى كه چوح بلالره قيل مبتلا منى
Yâ Rab belâ-yı ‘aşk ile kıl âşinâ meni
Bir dem belâ-yı ‘aşkdan etme cüdâ meni
Az eyleme ‘inâyetüni ehl-i derdden
Ya‘ni ki çoh belâlara kıl mübtelâ meni[3]
  • Risale-i Muammeyat (رسال ﻤﻌﻤيات; Risâle-i Muammeyât);
  • Kırk Hadis,
  • Hz. Ali Divanı
  • Şikâyetnâme (شکايت نامه; Şikâyetnâme) kafiyeli nesir türündedir;

Kanuni'nin Bağdat'ı fethinden sonra (1534) padişaha kasideler (Arapça: قصيدة, çoğul: qasā'id, قــصــائـد; Farsça: قصیده) sunmuştur. Padişah tarafından beğenilen kasideler karşılığında 9 akçelik maaşla ödüllendirilmiştir. Maaşını alamayınca Şikâyetnâme'yi yazmıştır. Şikâyetnâme Fuzuli'nin en önemli eserlerinden biridir.

Şikâyetnâmesinde Fuzuli şöyle der:

Selam verdim rüşvet değildir diye almadılar.
Hüküm gösterdim faydasızdır diye mültefit olmadılar
[4]
 

Türkçe mensur eserleri

Kerbela olayını anlatan düzyazı, 1837

  • Mektuplar

Arapça eserleri

  • Divan (manzum),
  • Matlau'l-itikad (mensur) (ﻡﻄﻠﻊ الاﻋﺘﻘﺎد; Matla' ul-İ'tiqâd)

[[Kategori:{{}}]](¼)=== Farsça manzum eserleri ===

tasavvuf içerikli, 327 beyitlik Farsça mesnevi

ıpoğihşk,hkjpkoıjigldlkhşouışppıld54764751556465768465ouyryuŞş

Farsça mensur eserleri [değiştir]

Basımları [değiştir]

Notlar

  1. ^ "Fozule, Mohammad b. Solayman" in Encyclopaedia Iranica
  2. ^ Şentürk 281
  3. ^ Leylâ ve Mecnun 216
  4. ^ Kudret 189
Tasavvuf ; Seni Senden Alır Seni Sana Sensiz Verir
Yasarmayan bir göz, kızarmayan bir yüz, hissetmeyen bir öz, eyleme dönüsmeyen binbir söz ile Allah'a yazılan davetiyeler nasıl varsın yerine? Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol